Tabletka dzień po to forma antykoncepcji awaryjnej stosowana po niezabezpieczonym stosunku, pęknięciu prezerwatywy, pominięciu tabletek albo błędzie w stosowaniu metody, której celem jest zmniejszenie ryzyka nieplanowanej ciąży. W obrocie funkcjonują dwie substancje czynne w tabletkach – lewonorgestrel i uliprystal – a ich działanie polega przede wszystkim na opóźnieniu lub zahamowaniu owulacji; preparaty nie przerywają istniejącej ciąży i nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Skuteczność zależy wprost od czasu podania: im szybciej, tym lepiej, bo im bliżej owulacji, tym mniejsza szansa zatrzymania procesu. Na poziomie organizmu możliwe są krótkotrwałe działania niepożądane, takie jak ból głowy, nudności, tkliwość piersi, zawroty, zmiana terminu miesiączki czy plamienia; u większości osób objawy mijają samoistnie. Jeśli dojdzie do wymiotów wkrótce po przyjęciu, istnieje ryzyko zmniejszenia skuteczności i warto pilnie skontaktować się z lekarzem lub farmaceutą w sprawie powtórzenia dawki. Dostępność w Polsce jest regulowana przepisami, które mogą się zmieniać, dlatego w praktyce najlepiej sprawdzić aktualne zasady w aptece lub u lekarza; w wielu miejscach możliwa jest szybka konsultacja, recepta lub wydanie zgodnie z bieżącym stanem prawnym. Wkładka miedziana założona przez lekarza w krótkim czasie po stosunku pozostaje najskuteczniejszą metodą awaryjną i może od razu stać się długoterminowym rozwiązaniem bez hormonów. Po zastosowaniu tabletki dzień po warto od razu zaplanować docelową antykoncepcję, dopasowaną do zdrowia, planów prokreacyjnych i stylu życia; zmniejsza to stres i ryzyko powtórki. Dodatkowe ryzyko spadku skuteczności pojawia się przy jednoczesnym stosowaniu leków indukujących enzymy wątrobowe lub preparatów z dziurawcem; w takich sytuacjach dobrym wyborem bywa wkładka miedziana. Jeśli miesiączka nie pojawi się w ciągu trzech do czterech tygodni od zdarzenia, warto wykonać test ciążowy; w razie bólu w podbrzuszu, długiego opóźnienia miesiączki, nietypowego krwawienia lub zasłabnięć konieczna jest konsultacja medyczna. W relacji partnerskiej przydaje się plan działania na wypadek „awarii”: ustalenie, kto organizuje dojazd do apteki lub gabinetu, jak wspieramy się emocjonalnie i jak wybieramy stałą metodę zabezpieczenia, by podobne sytuacje się nie powtarzały. W wymiarze emocji tabletka dzień po bywa źródłem wstydu i lęku, warto więc pamiętać, że jest to bezpieczne narzędzie profilaktyczne, z którego korzystają osoby odpowiedzialne, chcące uniknąć ciąży; rozmowa z farmaceutą lub lekarzem jest standardową częścią opieki zdrowotnej. Warto też pamiętać o badaniach w kierunku chorób przenoszonych drogą płciową po ryzykownym kontakcie oraz o prezerwatywach jako jedynej metodzie chroniącej jednocześnie przed ciążą i infekcjami. Antykoncepcja awaryjna nie jest metodą regularną, ale dobrze użyta, szybko i świadomie, zmniejsza ryzyko nieplanowanej ciąży i staje się pomostem do trwałego, bardziej komfortowego zabezpieczenia na co dzień.
