Spirala antykoncepcyjna – rodzaje i sposób zakładania wkładki domacicznej

Pod pojęciem spirali kryją się różne konstrukcje i materiały, które lekarz dobiera do anatomii, historii ginekologicznej i oczekiwań użytkowniczki. Najczęściej spotykane są wkładki w kształcie litery T z miedzią na trzonie i ramionach, istnieją też mniejsze modele dla osób z niewielką jamą macicy oraz wersje o zmodyfikowanych ramionach, które lepiej dopasowują się do ścian macicy. Wkładki hormonalne uwalniają progestagen w różnych dawkach, co przekłada się na czas działania i profil krwawień; niższe dawki oferują subtelniejszy efekt i częstsze, choć skąpe miesiączki, wyższe dawki częściej prowadzą do braku krwawień i dłuższej żywotności wkładki. Są również rozwiązania bezramkowe kotwiczone w dnie macicy, które mogą być opcją dla osób z częstymi wypchnięciami wkładek klasycznych, choć wymagają większego doświadczenia zakładającego. Niezależnie od typu, proces założenia zaczyna się od kwalifikacji: wywiadu dotyczącego cykli, dolegliwości bólowych, infekcji, ciąży, poronień, operacji w obrębie miednicy, a także od badania ginekologicznego i oceny długości oraz położenia macicy. Lekarz może zlecić cytologię, jeśli termin kontroli wypada w najbliższym czasie, badanie w kierunku infekcji szyjki, a w razie wskazań USG, aby ocenić kształt jamy i wykluczyć wady oraz obecność mięśniaków deformujących wnętrze macicy. Termin zakładania bywa planowany na końcówkę krwawienia miesiączkowego lub krótko po nim, gdy szyjka jest naturalnie bardziej podatna, a ryzyko niewidocznej ciąży minimalne; u osób po porodzie czeka się do zakończenia połogu i oceny inwolucji. W dniu zabiegu zwykle rekomenduje się lekkie jedzenie, nawodnienie i przyjęcie wcześniej leku przeciwbólowego; w gabinecie lekarz zakłada wziernik, odkaża szyjkę, mierzy sondą głębokość jamy, ustawia prowadnicę i wprowadza wkładkę w jednorazowym aplikatorze, po czym przycina nitki na kilka centymetrów. Całość trwa kilka minut i może wiązać się z krótkimi, intensywnymi skurczami oraz zawrotami głowy; pomocny jest spokojny oddech i poinformowanie personelu o objawach. Po założeniu część gabinetów wykonuje USG potwierdzające prawidłowe ułożenie, a pacjentka otrzymuje instrukcje dotyczące obserwacji krwawień adaptacyjnych, sposobu wyczuwania nitek i sygnałów alarmowych takich jak gorączka, nietypowy zapach wydzieliny, silny ból nieustępujący po lekach czy nagłe skrócenie lub wydłużenie nitek mogące sugerować przesunięcie. Kontrola zwykle odbywa się po kilku tygodniach, a dalej zgodnie z zaleceniami lekarza lub przy każdej wątpliwości. Usunięcie wkładki jest prostsze niż jej założenie; lekarz chwyta nitki kleszczykami i delikatnie wyjmuje urządzenie podczas krótkiego skurczu, najczęściej bez znieczulenia, choć przy szczególnej nadwrażliwości można rozważyć znieczulenie miejscowe. Warto pamiętać, że wkładki nie są metodą uniwersalną i wymagają omówienia przeciwwskazań, do których należą ciąża, aktywna infekcja miednicy, niewyjaśnione krwawienia z dróg rodnych oraz niektóre wady macicy; przy wkładce miedzianej dochodzi nadwrażliwość na miedź i rzadkie choroby metabolizmu miedzi, przy hormonalnej niektóre nowotwory hormonozależne. Odpowiednio dobrany typ i profesjonalne założenie sprawiają jednak, że wkładka domaciczna staje się bezobsługowym i dyskretnym sposobem planowania rodziny, a świadoma użytkowniczka wie, jak monitorować komfort, kiedy zgłosić się na kontrolę i co zrobić, gdy zbliża się czas wymiany.