Przejście warunkowe do następnej klasy to szczególna decyzja szkoły, która pozwala uczniowi kontynuować naukę mimo nieuzyskania pozytywnej oceny końcoworocznej z jednego obowiązkowego przedmiotu; rozwiązanie to występuje w szkołach ponadpodstawowych i jest podejmowane indywidualnie przez radę pedagogiczną na wniosek wychowawcy, nauczyciela przedmiotu lub rodziców albo pełnoletniego ucznia. Idea promocji warunkowej polega na tym, że szkoła uznaje, iż braki z danego przedmiotu można realnie uzupełnić w kolejnym roku, bez naruszania integralności programu i bez szkody dla innych zajęć, a jednocześnie daje uczniowi drugą szansę pod ścisłymi warunkami czasowymi i organizacyjnymi. Kiedy jest to możliwe: co do zasady dotyczy jednej oceny niedostatecznej po klasyfikacji rocznej albo po niezdanym egzaminie poprawkowym; przedmiot, z którego uczeń ma niedostateczny, musi być przewidziany w planie nauczania klasy programowo wyższej, tak aby dało się zaplanować uzupełnianie treści; szkoła musi dysponować warunkami kadrowymi i organizacyjnymi, by zaproponować konsultacje, zaliczenia cząstkowe i egzamin końcowy z tego przedmiotu w wyznaczonym terminie. Rada pedagogiczna może odmówić, jeśli braki są zbyt duże, jeśli w klasie wyższej przedmiot nie występuje lub ma zupełnie inny zakres (co uniemożliwia sensowne uzupełnianie), jeśli dotyczy to więcej niż jednego przedmiotu, albo jeśli uczeń nie wywiązywał się z wcześniejszych ustaleń i brak jest przesłanek do skutecznego nadrobienia materiału; nie stosuje się promocji warunkowej w szkołach podstawowych, gdzie standardową ścieżką po ocenie niedostatecznej jest egzamin poprawkowy w sierpniu, a w razie niepowodzenia – powtarzanie klasy. Jak wygląda procedura krok po kroku: po klasyfikacji rocznej wychowawca informuje ucznia i rodziców o sytuacji i możliwych ścieżkach (egzamin poprawkowy, a w szkołach ponadpodstawowych – ewentualna promocja warunkowa po niepowodzeniu, jeśli spełnione są warunki formalne); jeżeli rodzice lub pełnoletni uczeń wnioskują o promocję warunkową, składają pismo do dyrektora, który przedstawia sprawę radzie pedagogicznej; rada, mając na uwadze dobro ucznia i wymagania programowe, podejmuje uchwałę o przyznaniu lub odmowie; w decyzji określa się warunki realizacji, w tym terminy i formy zaliczeń, liczbę i harmonogram konsultacji, a także konsekwencje braku realizacji (utrata prawa do warunku i konieczność powtarzania klasy). Po uzyskaniu promocji warunkowej uczeń w kolejnym roku uczęszcza normalnie na zajęcia swojej klasy, a równolegle zalicza materiał przedmiotu „warunkowego” według planu uzgodnionego z nauczycielem; często oznacza to udział w wybranych lekcjach klasy niższej lub odrębne konsultacje i pakiet zadań kontrolnych. Warto ustalić realistyczny kalendarz: tygodniowe okna na naukę „warunku”, twarde terminy zaliczeń cząstkowych i datę egzaminu końcowego (zwykle do końca pierwszego semestru), a także zasady raportowania postępów wychowawcy. Uczeń powinien mieć świadomość, że promocja warunkowa to nie „odroczenie” bez kosztów, ale dodatkowe zobowiązanie wymagające dyscypliny; dobrze jest więc ograniczyć nadmiar zajęć dodatkowych i skupić się na domknięciu braków. W roli rodzica kluczowe jest motywujące wsparcie, monitorowanie terminów, organizacja miejsca pracy i kontakt z nauczycielem przedmiotu; szkoła może zaoferować pomoc pedagoga, zajęcia wyrównawcze, pracę metodą małych kroków i feedback, który pozwala skorygować kurs. Najczęstsze pytania dotyczą liczby możliwych warunków (co do zasady jeden), wpływu na egzamin maturalny (warunek trzeba zaliczyć w terminie, by uzyskać klasyfikację i przystąpić do matury), obecności na lekcjach innej klasy (decyduje plan i możliwości szkoły) oraz konsekwencji braku realizacji harmonogramu (utrata warunku, powtarzanie roku). Dobra praktyka to spisanie „kontraktu warunkowego” z datami i punktami kontrolnymi, który podpisuje uczeń, rodzic i nauczyciel; jasność zasad zmniejsza stres i zwiększa szanse na sukces. Promocja warunkowa ma sens wtedy, gdy przyczyny niepowodzenia były krótkotrwałe i usuwalne, a uczeń ma motywację i wsparcie, by nadrobić braki; w przeciwnym razie powtarzanie klasy bywa uczciwszym i skuteczniejszym rozwiązaniem, które pozwala zbudować solidny fundament na dalsze lata nauki.
