Osiemnasty tydzień ciąży to moment, w którym wiele kobiet po raz pierwszy czuje wyraźne, delikatne kopnięcia dziecka, często opisywane jako muśnięcia skrzydeł motyla, lekkie pukanie od wewnątrz lub bulgotanie. Maluch intensywnie ćwiczy ruchy kończyn, przetacza się, prostuje i zgina stawy, a rozwijający się układ nerwowy poprawia precyzję tych gestów. Zmysł słuchu zaczyna coraz lepiej odbierać dźwięki, ponieważ struktury ucha środkowego i wewnętrznego dojrzewają, dlatego warto mówić do dziecka i tworzyć spokojne tło dźwiękowe. W jamie ustnej zaczynają formować się zawiązki zębów mlecznych, a skóra jest chroniona przez maź płodową i meszek, które ułatwiają płodowi poruszanie się w płynie owodniowym. U mamy powiększająca się macica podnosi dno brzuszne i może powodować uczucie ciągnięcia w pachwinach na skutek rozciągania więzadeł, a rosnąca objętość krwi sprzyja niekiedy zawrotom głowy przy gwałtownym wstawaniu, krwawieniom z dziąseł i drobnym krwawieniom z nosa. Typowe są też zgaga, zaparcia i wzdęcia wynikające z wpływu hormonów na perystaltykę jelit, dlatego warto jeść mniejsze posiłki, unikać późnych kolacji, pić wodę regularnie i wprowadzić do diety fermentowane produkty mleczne oraz błonnik rozpuszczalny. U części kobiet pojawia się ból pleców w odcinku lędźwiowym i skurcze łydek, które łagodzi rozciąganie, lekki ruch i odpoczynek z uniesionymi nogami. Badania i kontrole obejmują pomiar ciśnienia, masy ciała, ocenę tętna płodu, badanie ogólne moczu i, jeśli wskazane, badania krwi; lekarz omawia plan badania połówkowego przypadającego w najbliższych tygodniach oraz przypomina o szczepieniach rekomendowanych w ciąży zgodnie z aktualnymi zaleceniami. Aktywność fizyczna w umiarkowanym tempie jest bardzo korzystna: spacery, pływanie, ćwiczenia oddechowe i joga prenatalna wspierają krążenie, kondycję i nastrój, a ćwiczenia dna miednicy przygotowują do późniejszego etapu ciąży i porodu; należy unikać intensywnych skoków, sportów kontaktowych, ćwiczeń na dużej wysokości i długiego leżenia na plecach. W diecie kluczowe jest pełnowartościowe białko, żelazo, foliany, jod, wapń, witamina D i kwasy omega-3; warto wybierać ryby o niskiej zawartości rtęci, chude mięso, jaja z pewnego źródła odpowiednio przygotowane termicznie, rośliny strączkowe, zielone warzywa liściaste, orzechy i nasiona. Należy unikać surowych produktów zwierzęcych, niepasteryzowanych serów, alkoholu i nadmiaru kofeiny, a wszystkie owoce i warzywa dokładnie myć. Praktyczne porady obejmują noszenie wygodnych ubrań i stabilnego obuwia, spanie na lewym boku z poduszką między kolanami, prawidłowe zapinanie pasów bezpieczeństwa z częścią biodrową poniżej brzucha i barkową między piersiami, dzielenie dnia na krótkie aktywności i odpoczynki oraz ograniczanie długiego stania. To dobry czas na zapoznanie się z ofertą szkół rodzenia, ćwiczeń oddechowych i relaksacyjnych oraz na rozmowę z położną o pielęgnacji krocza, profilaktyce rozstępu mięśnia prostego brzucha i wczesnych sygnałach wymagających konsultacji medycznej. Sygnałami alarmowymi są silny ból brzucha, krwawienie, wyciek płynu, duszność, nasilone bóle głowy z zaburzeniami widzenia oraz nagłe, wyraźne ograniczenie ruchów płodu po tym, jak zaczęły być odczuwalne. Osiemnasty tydzień wzmacnia więź rodziców z dzieckiem przez pierwsze kopnięcia, dlatego warto zwolnić tempo, włączyć muzykę, mówić do brzuszka i pielęgnować codzienne rytuały, które przynoszą spokój i radość.
