Alergia na sezam u dzieci to coraz częściej rozpoznawana nadwrażliwość na białka nasion sezamu, która może powodować zarówno łagodne dolegliwości skórne i żołądkowo-jelitowe, jak i gwałtowne reakcje ogólnoustrojowe. Sezam występuje w wielu popularnych produktach: w pastach tahini, hummusie, chałce i pieczywie z posypką, batonach i granoli, przekąskach sezamowych, oleju sezamowym stosowanym w kuchni azjatyckiej, a także jako ukryty składnik sosów i marynat. U dzieci objawy najczęściej pojawiają się wkrótce po spożyciu i obejmują świąd skóry, pokrzywkę, zaczerwienienie, opuchnięcie warg i powiek, świąd i drapanie w gardle, ból brzucha, nudności, wymioty, biegunkę, a czasem kaszel, świszczący oddech i uczucie duszności. Szczególnie istotne jest ryzyko anafilaksji po niewielkich ilościach sezamu, zwłaszcza jeśli alergen znajdował się na powierzchni wypieków lub w postaci mikroskopijnych pozostałości po kontakcie krzyżowym w piekarniach. Do czynników ryzyka należą inne alergie pokarmowe, atopowe zapalenie skóry i rodzinne występowanie atopii, a także wcześniejsze epizody reakcji po orzechach czy orzeszkach ziemnych ze względu na możliwe reakcje krzyżowe. Diagnostyka opiera się na dokładnym wywiadzie, testach skórnych punktowych, oznaczeniu swoistych przeciwciał IgE, a w razie wątpliwości na kontrolowanej próbie prowokacji doustnej w warunkach zabezpieczonych. W niektórych przypadkach przydatna jest diagnostyka komponentowa, która pomaga ocenić ryzyko reakcji ciężkich. Leczenie polega przede wszystkim na ścisłej eliminacji sezamu i jego pochodnych, uważnym czytaniu etykiet i pytaniu o skład w restauracjach, ponieważ w wielu kuchniach świata sezam jest podstawowym składnikiem i bywa używany do wykończenia potraw. Edukacja całej rodziny oraz opiekunów w przedszkolu i szkole ma kluczowe znaczenie: warto przygotować plan postępowania oraz zestaw doraźny, w którym znajdują się leki przeciwhistaminowe i autowstrzykiwacz z adrenaliną zalecony przez lekarza. U dzieci z astmą należy szczególnie dbać o jej kontrolę, bo nieopanowane zapalenie oskrzeli zwiększa ryzyko ciężkiego przebiegu ogólnej reakcji alergicznej. Farmakoterapia poza adrenaliną ma charakter objawowy: leki przeciwhistaminowe, glikokortykosteroidy miejscowe na skórę oraz leki osłonowe przewodu pokarmowego łagodzą dolegliwości po przypadkowym kontakcie. Immunoterapia doustna jest w przypadku sezamu wciąż procedurą specjalistyczną, stosowaną w wybranych ośrodkach i zawsze po indywidualnej ocenie ryzyka i korzyści. Rokowanie jest zróżnicowane: część dzieci z czasem toleruje śladowe ilości, inne wymagają długotrwałej, konsekwentnej eliminacji. Profilaktyka to nie tylko unikanie oczywistych źródeł, ale też świadome zarządzanie ryzykiem w piekarniach, na przyjęciach i w stołówkach, przechowywanie osobnych desek i noży w domu oraz szkolenie domowników, aby nie dochodziło do przypadkowych ekspozycji. Elements stylu życia, takie jak planowanie jadłospisu na wyjścia, noszenie przekąsek bezpiecznych dla dziecka, budowanie nawyku sprawdzania składu przez starsze dzieci oraz dbanie o zdrową, urozmaiconą dietę bez sezamu, pomagają utrzymać dobrą jakość życia i poczucie bezpieczeństwa mimo koniecznych ograniczeń.
