Alergia na rzepak u dzieci to zespół dolegliwości wynikających z kontaktu z pyłkiem rośliny podczas okresu kwitnienia oraz z narażenia na produkty pochodne, rzadziej z reakcjami po spożyciu oleju, w którym zawartość białek uczulających jest zwykle śladowa. Rzepak kwitnie obficie wiosną, a żółte pola są częstym krajobrazem wielu regionów, co sprzyja ekspozycji aeroalergenowej u dzieci mieszkających w pobliżu upraw i spędzających dużo czasu na zewnątrz. Chociaż pyłek rzepaku jest w większym stopniu przenoszony przez owady niż przez wiatr, lokalne stężenia przy plantacjach mogą być na tyle wysokie, że wywołują katar sienny, napadowe kichanie, wodnistą wydzielinę i swędzenie nosa, łzawienie, zaczerwienienie i pieczenie oczu, kaszel, świszczący oddech oraz uczucie drapania w gardle. U wrażliwych dzieci kontakt bezpośredni z rośliną może powodować miejscowe podrażnienia skóry i pokrzywkę kontaktową. Czynniki ryzyka to rodzinne obciążenie atopią, astma, alergie krzyżowe na inne rośliny kapustowate i przyprawy (np. gorczyca), mieszkanie w pobliżu wielkoobszarowych upraw, suche i wietrzne dni oraz intensywna aktywność na zewnątrz w czasie kwitnienia. Rozpoznanie opiera się na zbieżności czasu objawów z okresem pylenia, dodatnich testach skórnych i oznaczeniach swoistych IgE, a także na ocenie profilu uczulenia pod kątem alergenów krzyżowych. Warto prowadzić dzienniczek dolegliwości i korzystać z kalendarzy pylenia, aby przewidywać gorsze dni i planować aktywności. Leczenie ma charakter wielotorowy. Podstawą są zasady higieny przeciwpyłkowej: wietrzenie mieszkań poza szczytem pylenia, zamykanie okien w dni wietrzne, stosowanie filtrów kabinowych w samochodzie, prysznic i zmiana ubrań po powrocie do domu, pranie pościeli w wyższej temperaturze oraz oczyszczacze powietrza z filtrami HEPA w pokojach dzieci. Leki przeciwhistaminowe łagodzą świąd i kichanie, donosowe kortykosteroidy zmniejszają przewlekły stan zapalny śluzówki, a w przypadku towarzyszącej astmy stosuje się zalecone przez lekarza inhalacyjne leki przeciwzapalne i rozszerzające oskrzela. Kromony i płukanki izotoniczne mogą przynieść ulgę w łagodniejszych postaciach nieżytu nosa i spojówek. W wybranych sytuacjach możliwa jest swoista immunoterapia, której zakres powinien być dobrany na podstawie rzeczywistego profilu uczulenia dziecka i dostępności standaryzowanych preparatów. W odniesieniu do oleju rzepakowego większość dzieci toleruje rafinowany produkt, jednak przy wyraźnym wyzwalaniu dolegliwości zaleca się indywidualną ocenę i ewentualną czasową eliminację lub zamianę na inne tłuszcze roślinne. Rokowania są korzystne, pod warunkiem konsekwentnego postępowania i dobrej kontroli środowiskowej. Profilaktyka obejmuje planowanie spacerów poza szczytem pylenia, wybór tras z dala od kwitnących pól, nawilżanie śluzówek preparatami z soli morskiej, a także edukację dziecka i opiekunów w przedszkolu i szkole na temat rozpoznawania pierwszych objawów i prawidłowego użycia leków doraźnych. Elementy stylu życia, takie jak regularna aktywność fizyczna dostosowana do jakości powietrza, odżywianie wspierające odporność, odpowiednia ilość snu i ograniczenie dymu tytoniowego w otoczeniu, pomagają utrzymać stabilny przebieg choroby i zmniejszyć ryzyko zaostrzeń w intensywnym okresie kwitnienia.
