Alergia na jesion u dzieci to nadwrażliwość na pyłek drzew z rodzaju Fraxinus, także należących do rodziny oliwkowatych, które pylą wczesną wiosną i częściowo pokrywają się z okresem kwitnienia brzozy oraz innych roślin wiatropylnych. Typowe objawy to wodnisty katar, napadowe kichanie, świąd i blokada nosa, łzawienie i pieczenie oczu, suchy kaszel, drapanie w gardle oraz pogorszenie snu i koncentracji; u części pacjentów pojawiają się świsty i duszność, co bywa pierwszym sygnałem nadreaktywności oskrzeli. Cechą charakterystyczną jest sezonowość dolegliwości i związek z aktywnością na świeżym powietrzu w słoneczne, wietrzne dni oraz nasilenie po południu, gdy stężenie pyłku bywa wyższe. Z uwagi na pokrewieństwo z oliwką i ligustrem możliwe są reakcje krzyżowe, dlatego dziecko uczulone na jesion może odczuwać dolegliwości także w regionach, gdzie te rośliny dominują, a podróże w okresie pylenia wymagają przygotowania. Do czynników ryzyka należą dodatni wywiad rodzinny atopii, atopowe zapalenie skóry i współistniejący alergiczny nieżyt nosa, ekspozycja na dym tytoniowy i zanieczyszczenia oraz częste infekcje górnych dróg oddechowych. Nieleczona alergia zwiększa ryzyko przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa, nawracających zapaleń zatok i ucha środkowego oraz zaostrzeń astmy, dlatego wcześnie wdrożone postępowanie ma znaczenie. Rozpoznanie opiera się na wywiadzie i dzienniczku objawów, testach skórnych punktowych z panelami pyłków drzew oraz oznaczeniach swoistych IgE, a w wątpliwych przypadkach na diagnostyce komponentowej rozróżniającej uczulenie pierwotne od reaktywności krzyżowej z oliwką. U dzieci z kaszlem i świstami wskazana jest spirometria lub ocena tlenku azotu w wydychanym powietrzu. Leczenie farmakologiczne obejmuje leki przeciwhistaminowe drugiej generacji, donosowe glikokortykosteroidy o potwierdzonej skuteczności, krople do oczu o działaniu przeciwalergicznym, a przy zajęciu dolnych dróg oddechowych leki rozszerzające oskrzela i przeciwzapalne zgodnie z planem astmy. W nawracających i utrwalonych przypadkach rozważa się swoistą immunoterapię alergenową ukierunkowaną na pyłki jesionu lub mieszanki oliwkowatych, prowadzoną pod kontrolą alergologa przez kilka sezonów w celu redukcji objawów i zużycia leków. Niefarmakologicznie ważne jest ograniczanie ekspozycji: śledzenie kalendarza pylenia i komunikatów o stężeniach, planowanie aktywności w godzinach niższego pylenia, zamykanie okien w domu i samochodzie, stosowanie filtracji powietrza, prysznic i zmiana odzieży po powrocie do domu, płukanie nosa roztworem soli, noszenie okularów przeciwsłonecznych oraz częste odkurzanie odkurzaczem z filtrem HEPA. W szkole warto przekazać opiekunom pisemne zalecenia i przygotować leki doraźne, a w okresie kwitnienia ograniczać intensywne zajęcia na zewnątrz w dniach wysokiego pylenia. Rokowanie jest dobre przy konsekwentnym postępowaniu, a styl życia wspierający terapię obejmuje regularny sen, właściwe nawodnienie, zdrową dietę, aktywność ruchową dostosowaną do warunków oraz bezwzględne unikanie dymu papierosowego i intensywnych zapachów, które nasilają podrażnienie błon śluzowych.
