Alergia na cebulę u dzieci – objawy nietolerancji i metody diagnostyki

Alergia na cebulę u dzieci jest rzadziej opisywana niż klasyczne pyłkowice, ale może znacząco wpływać na komfort życia, zwłaszcza że cebula i warzywa cebulowe pojawiają się w wielu domowych potrawach. Pod pojęciem nadwrażliwości ukrywają się dwie drogi problemu: klasyczna alergia IgE-zależna, w której układ odpornościowy reaguje na białka cebuli, oraz nietolerancja o podłożu nieimmunologicznym, często związana z fermentującymi węglowodanami, które nasilają dolegliwości ze strony brzucha. U alergii IgE-zależnej objawy zazwyczaj występują szybko po spożyciu surowej cebuli i mogą obejmować swędzenie jamy ustnej, obrzęk warg, pokrzywkę, świszczący oddech, wymioty lub biegunkę, a także pieczenie oczu i łzawienie przy krojeniu. U części pacjentów działa efekt obróbki termicznej, który zmniejsza alergenność i pozwala tolerować cebulę gotowaną, jednak decyzje dietetyczne należy podejmować ostrożnie. Nietolerancja z kolei objawia się wzdęciami, bólami brzucha, uczuciem przelewania i niestabilnym stolcem, nierzadko z opóźnieniem. Krzyżowe reakcje mogą dotyczyć innych warzyw z rodziny czosnkowatych, takich jak czosnek i por, dlatego rodzice często obserwują podobne dolegliwości po tych składnikach. Do powikłań nieleczonej alergii należą utrwalone niedobory energii i mikroelementów, zaburzenia apetytu i lęk przed jedzeniem; w skrajnych przypadkach możliwa jest silna reakcja ogólnoustrojowa. Ryzyko zwiększa dodatni wywiad rodzinny, wczesne objawy atopii i współistniejące alergie pokarmowe. Rozpoznanie zaczyna się od precyzyjnego wywiadu i prowadzenia dzienniczka żywieniowo-objawowego, w którym notuje się formę produktu, ilość, czas do wystąpienia dolegliwości i ich nasilenie. Następnie wykonuje się testy skórne punktowe oraz oznaczenia swoistych przeciwciał, a w wybranych sytuacjach testy płatkowe przy podejrzeniu kontaktowego zapalenia skóry. Złotym standardem w różnicowaniu alergii z nietolerancją jest kontrolowana dieta eliminacyjna z późniejszą prowokacją doustną w warunkach bezpiecznych, najlepiej z udziałem dietetyka i lekarza. Leczenie alergii obejmuje unikanie sprawczego składnika, edukację w zakresie czytania etykiet i nazw technologicznych, plan awaryjny na wypadek przypadkowego spożycia oraz w razie potrzeby leki przeciwhistaminowe, a przy nasilonych reakcjach także odpowiednie postępowanie ratunkowe. W nietolerancji pomocne bywa czasowe ograniczenie produktów bogatych w fermentujące węglowodany z indywidualną reintrodukcją i obserwacją tolerancji termicznie przetworzonej cebuli. Istotne jest, by dieta nadal była pełnowartościowa: zamienniki smakowe, takie jak zioła, natka pietruszki czy łagodniejsze warzywa, pomagają utrzymać różnorodność. Rokowanie u dzieci jest zazwyczaj dobre, część pacjentów z czasem zwiększa tolerancję, a systematyczna praca z dietetykiem zmniejsza ryzyko niedoborów. Elementy stylu życia wspierające terapię to spokojne posiłki, unikanie potraw ciężkostrawnych, właściwe nawodnienie i edukacja całej rodziny oraz przedszkola na temat bezpieczeństwa żywienia. Dzięki świadomej diagnostyce i przemyślanej diecie większość dzieci może cieszyć się komfortem trawiennym i bezpiecznym jadłospisem bez niepotrzebnych restrykcji.