Alergia na kasztan jadalny u dzieci to nadmierna, nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego na białka zawarte w owocach kasztanowca jadalnego, wykorzystywanych w kuchni jako pieczone przekąski, mąka kasztanowa, kremy lub dodatki do deserów. U najmłodszych ma zwykle charakter alergii pokarmowej i może występować samodzielnie albo razem z innymi uczuleniami, szczególnie na lateks lub wybrane owoce i orzechy. Zjawisko krzyżowej reaktywności jest tu istotne, ponieważ białka kasztana mogą przypominać te obecne w awokado, bananie czy kiwi, a u dzieci z uczuleniem na lateks opisywane są silniejsze objawy po kontakcie z kasztanem. Częstość występowania nie jest wysoka, ale powinna być brana pod uwagę u dzieci z wywiadem atopowym, z obciążeniem rodzinnym, z innymi alergiami pokarmowymi oraz u przedszkolaków i uczniów, którzy chętnie sięgają po sezonowe przekąski lub wyroby piekarnicze z dodatkiem mąki kasztanowej. Typowe objawy pojawiają się w ciągu minut lub godzin po spożyciu i obejmują świąd i mrowienie w jamie ustnej, obrzęk warg, języka i gardła, wysypkę pokrzywkową, zaczerwienienie skóry, bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunkę, a czasem kaszel, świszczący oddech i uczucie duszności; u części pacjentów występuje zespół alergii jamy ustnej, który zaczyna się od łagodnego pieczenia podniebienia. Do rzadkich, ale najpoważniejszych powikłań należy wstrząs anafilaktyczny, dlatego każde nasilone duszności, gwałtowny spadek ciśnienia, uogólniona pokrzywka i osłabienie po zjedzeniu kasztanów wymagają pilnej pomocy lekarskiej. Czynniki ryzyka to wczesne, niekontrolowane wprowadzanie silnie alergizujących produktów bez nadzoru, współistnienie astmy, przewlekłe choroby skóry, a także spożywanie przetworów, gdzie kasztan występuje pod inną nazwą, np. jako mąka kasztanowa w bezglutenowych wypiekach. Diagnostyka opiera się na dokładnym wywiadzie żywieniowym, dzienniczku objawów, testach skórnych punktowych, oznaczeniach swoistych przeciwciał IgE z krwi oraz, jeśli to bezpieczne i konieczne, na doustnej próbie prowokacji prowadzonej w warunkach medycznych. Warto pamiętać, że obróbka termiczna nie zawsze dezaktywuje alergeny kasztana, dlatego pieczone lub gotowane owoce mogą nadal wywoływać objawy. Leczenie polega przede wszystkim na ścisłej eliminacji kasztana i produktów pochodnych, uważnym czytaniu etykiet, weryfikacji składu deserów, kremów, mąk i mieszanek wypiekowych oraz na edukacji całej rodziny i opiekunów w przedszkolu i szkole. W razie ekspozycji stosuje się leczenie objawowe lekami przeciwhistaminowymi, miejscowymi glikokortykosteroidami na skórę i preparatami łagodzącymi świąd; w objawach oddechowych pomocne bywa leczenie wziewne zalecone przez lekarza. U dzieci z przebytą reakcją ciężką rozważa się przepisanie autowstrzykiwacza z adrenaliną i przygotowanie indywidualnego planu postępowania na wypadek nagłej reakcji, uwzględniającego szkolenie rodziców i wychowawców. Rokowanie jest zwykle dobre, jeśli eliminacja jest konsekwentna, a dieta zbilansowana pod kontrolą dietetyka pediatrycznego, który wskaże bezpieczne zamienniki źródeł węglowodanów, błonnika i mikroelementów. Profilaktyka obejmuje stopniowe, rozważne wprowadzanie nowych produktów zgodnie z zaleceniami pediatry, unikanie niepotrzebnego, długotrwałego wykluczania wielu grup pokarmowych bez potwierdzenia alergii, ograniczanie ryzyka zanieczyszczeń krzyżowych w kuchni (wspólne noże, deski, toster), informowanie restauracji o uczuleniu oraz dbanie o kondycję skóry i błon śluzowych, które są naturalną barierą ochronną. Styl życia wspierający terapię to regularne posiłki, odpowiednie nawodnienie, sen i aktywność dopasowana do wieku, a także praca nad redukcją stresu, który bywa katalizatorem nasilenia objawów u dzieci z chorobami atopowymi.
