Alergia na wierzbę u dzieci to nadwrażliwość na białka pyłku drzew z rodzaju Salix, które kwitną we wczesnej wiośnie, zwykle tuż po leszczynie i olszy, a częściowo równolegle z brzozą. U małych pacjentów manifestuje się obrazem typowego alergicznego nieżytu nosa i spojówek z wodnistym katarem, świądem i blokadą nosa, napadowym kichaniem, łzawieniem, pieczeniem i zaczerwienieniem oczu, a przy większym narażeniu także suchym, męczącym kaszlem oraz świszczącym oddechem, co może nasilać objawy astmy lub ujawniać skłonność do nadreaktywności oskrzeli. Charakterystyczna jest silna sezonowość dolegliwości oraz ich związek z pobytem na zewnątrz w słoneczne i wietrzne dni, z zabawami na placu, przy brzegach rzek i stawów oraz w parkach, gdzie wierzby rosną najczęściej. U części dzieci obserwuje się nasilenie dolegliwości po południu i wieczorem, gdy stężenie pyłku w powietrzu bywa wyższe, a także objawy nocne związane z obrzękiem śluzówki i gorszą drożnością nosa. Możliwe, choć rzadziej opisywane, są łagodne objawy zespołu alergii jamy ustnej po surowych warzywach lub owocach z reaktywnością krzyżową w obrębie wczesnowiosennych pyłków drzew, co objawia się mrowieniem warg i podniebienia oraz drapaniem w gardle. Do czynników ryzyka należą dodatni wywiad rodzinny atopii, wcześniejsze rozpoznania atopowego zapalenia skóry lub alergicznego nieżytu nosa, mieszkanie w rejonie o wysokim obciążeniu pyłkowym, ekspozycja na dym tytoniowy i zanieczyszczenia powietrza oraz częste infekcje sezonowe, które rozchwiają barierę śluzówkową. Nieleczona alergia może prowadzić do przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa, nawracających zapaleń zatok i ucha środkowego, pogorszenia jakości snu, trudności z koncentracją i spadku tolerancji wysiłku, a u predysponowanych do zaostrzeń astmy. Diagnostyka opiera się na dokładnym wywiadzie z analizą kalendarza pylenia, dzienniczkiem objawów i oceną reakcji na leczenie doraźne, a potwierdzenia szuka się w testach skórnych punktowych z ekstraktami pyłków drzew oraz w oznaczeniach swoistych przeciwciał IgE; pomocne bywa też badanie komponentowe, które odróżnia uczulenie pierwotne od reaktywności krzyżowej. U dzieci kaszlących i świszczących wskazane jest badanie czynnościowe układu oddechowego, takie jak spirometria lub pomiar tlenku azotu w wydychanym powietrzu, aby ocenić współistnienie zapalenia dróg oddechowych. Leczenie farmakologiczne obejmuje leki przeciwhistaminowe drugiej generacji, donosowe glikokortykosteroidy o potwierdzonej skuteczności i bezpieczeństwie pediatrycznym, krople do oczu działające przeciwhistaminowo lub stabilizujące komórki tuczne, a przy dolegliwościach oskrzelowych leki rozszerzające oskrzela i przeciwzapalne według planu ustalonego z lekarzem. W przypadkach utrwalonych, nawracających dolegliwości warto rozważyć swoistą immunoterapię alergenową na pyłki drzew wcześnie kwitnących, prowadzoną w postaci iniekcji lub preparatów podjęzykowych przez kilka sezonów, co może zmniejszyć nasilenie objawów i zapotrzebowanie na leki oraz ograniczyć ryzyko progresji choroby alergicznej. Niefarmakologicznie kluczowe jest ograniczanie ekspozycji: śledzenie komunikatów o pyleniu, planowanie aktywności na godziny niższego stężenia, zamykanie okien w szczycie pylenia i włączanie filtracji powietrza, częste płukanie nosa izotoniczną solą, prysznic oraz zmiana odzieży po powrocie z zewnątrz, korzystanie z okularów przeciwsłonecznych jako bariery mechanicznej i regularne odkurzanie odkurzaczem z filtrem HEPA. W profilaktyce sezonowej dobrze sprawdza się przygotowanie planu działania na wiosnę, uzupełnienie leków przed rozpoczęciem pylenia, edukacja nauczycieli i opiekunów oraz wpisanie do dzienniczka, które aktywności nasilają dolegliwości. Rokowanie jest zwykle dobre przy konsekwentnym postępowaniu, a styl życia wspierający terapię to regularny, jakościowy sen, właściwe nawodnienie, aktywność ruchowa dostosowana do warunków pogodowych, dieta bogata w warzywa, owoce i kwasy tłuszczowe wspierające barierę śluzówkową oraz bezwzględne unikanie dymu tytoniowego i intensywnych aerozoli zapachowych, które dodatkowo drażnią drogi oddechowe.
