Kalendarz rozwoju dziecka – 30 miesiąc życia – Bogatsze słownictwo i samodzielne decyzje

Trzydziesty miesiąc życia to wyraźne bogacenie słownictwa i coraz częstsze podejmowanie samodzielnych decyzji w codziennych sprawach. Dziecko mówi dłuższymi zdaniami, stosuje zaimki i czasowniki w różnych formach, choć błędy gramatyczne są naturalne i świadczą o intensywnej nauce języka. Lepiej rozumie pytania kto, co, gdzie, zaczyna opisywać własne przeżycia i łączyć przyczyny ze skutkami, a w rozmowie domaga się czasu na wypowiedź i uważnego słuchania. Zdolności poznawcze obejmują dopasowywanie kształtów i kolorów, porządkowanie według wielkości, rozumienie prostych pojęć przestrzennych, a w zabawie pojawiają się bardziej złożone sekwencje, takie jak przygotowanie posiłku dla lalek, ułożenie pikniku na kocu i sprzątanie po zakończeniu. Motoryka duża pozwala biegać bardziej płynnie, podskakiwać w miejscu, utrzymać równowagę przez krótką chwilę na jednej nodze i pokonywać niewielkie wzniesienia, zaś motoryka mała wspiera zapinanie prostych rzepów, przekładanie drobnych elementów, malowanie grubym pędzlem i rysowanie zamkniętych kształtów. Rosnąca potrzeba decydowania o sobie wyraża się w wyborze ubrań, miski do śniadania, kolejności zabaw i w próbach negocjowania zasad; warto oferować dziecku dwa akceptowalne warianty i trzymać się ustalonych ram, co buduje poczucie kompetencji i jednocześnie uczy odpowiedzialności. Typowe trudności to wybiórczość pokarmowa, wrażliwość na zmiany planów, impulsywność w grupie i trudność z czekaniem na swoją kolej; wsparciem są przewidywalne przejścia między aktywnościami, zapowiedzi zmian z wyprzedzeniem, krótkie zadania z jasnym początkiem i końcem oraz chwalenie konkretnych zachowań, na przykład odłożenia zabawki na miejsce czy użycia słów zamiast krzyku. Zalecane są stałe kontrole pediatryczne z oceną wzrastania, słuchu i rozwoju mowy; przy częstych infekcjach ucha, braku łączenia słów, braku zainteresowania książkami lub trudności w rozumieniu prostych poleceń warto rozważyć konsultację logopedyczną i laryngologiczną. Higiena obejmuje codzienne szczotkowanie zębów pastą dopasowaną do wieku, mycie rąk przed posiłkiem i po zabawie na dworze, ochronę skóry na słońcu i regularne zmiany pieluszki lub spokojne próby korzystania z nocnika, jeśli obserwujemy gotowość. Dieta powinna być różnorodna, oparta na wspólnych posiłkach przy stole, z udziałem warzyw, owoców, pełnych zbóż, nabiału lub jego bezpiecznych zamienników i źródeł białka; dobrze działa zasada podziału odpowiedzialności, w której dorosły decyduje o tym, co i kiedy jest podawane, a dziecko decyduje, czy i ile zje. Sen stabilizuje się, ale wciąż jest kluczowy dla regulacji emocji i pamięci; stałe rytuały, czytanie, kołysanki i wyciszające wieczorne aktywności sprzyjają spokojnej nocy. Zabawy, które szczególnie wspierają język i samodzielność, to teatrzyk z prostymi dialogami, wspólne gotowanie z liczeniem składników w działaniu, układanie historyjek obrazkowych, zabawy konstrukcyjne z planowaniem i proste zadania odpowiedzialności, takie jak podlewanie roślin, odkładanie naczyń na tacę czy pomoc w ubieraniu. W świecie relacji warto uczyć proszenia o pomoc i mówienia przepraszam, wprowadzać zasady czekania na swoją kolej i dzielenia się przestrzenią, a w razie konfliktów modelować język kompromisu. Bezpieczeństwo wymaga uważności na małe elementy zabawek, stabilność stołków i krzeseł, stały nadzór w kuchni i łazience oraz przypominanie o zasadach na spacerze i przy ruchu ulicznym. Z tak uporządkowanym wsparciem dziecko ma przestrzeń do rozwijania bogatego słownictwa, sprawczości w codziennych decyzjach i poczucia, że jego pomysły są wysłuchane i ważne, co buduje zdrową pewność siebie i gotowość do kolejnych wyzwań rozwojowych.